Ambt Nederbetuwe Ingekomen Requesten 1661-1704

A. Spies • Boek • paperback

• Samenvatting
  Dit is het 46e deel van een serie transcripties uit het archief van het Ambt Nederbetuwe, zijnde boeknummer 299 van archief 1514 van het Regionaal Archief Rivierenland te Tiel. Dit deel bevat 22 zaken betreffende civiele processen.
  De inhoud is uitermate divers, van pacht en schulden tot en met verponding en belastingen. Een aantal zaken gaat in het bijzonder over het wettelijk recht op eigendom, zoals de vraag in 1661 wie de rechtmatige eigenaar was van de Broektiend te Ingen, of het geval uit 1688 toen Johan Goris huize Den Esch had gekocht in Hien en Dodewaard, maar waarvan de bewoners weigerden te vertrekken. Reden genoeg om het Hooagdelijk Landgericht in te schakelen. Zo ook bij zaken rond de betalingen van schulden zoals in de jaren 1694-1695 Petronella Jordaens, weduwe van de rentmeester Hendrick Leijdecker, moest procederen contra Henrick Dircksen van Dodeweert, over een verwin op goederen te Dodewaard en Herveld, of een zaak in 1701 waar de bewoner van Topsweerd zich uit alle macht probeerde te verschuilen achter anderen en zodoende onder betaling uit te kunnen komen.
  Dat kerken en predikanten niet uitgezonderd waren van problemen blijkt in 1669 toen onder meer de Echteldse predikant Gerrit Jelis van Zutphen moest procederen over de waarde van korengewas. En de predikant en kerkmeesters van Kerk- en Kapel-Avezaath moesten in 1679 de nodige moeite doen bij ambtman Caerl Vijgh als opperkerkmeester om de afgegane kerkmeesters te dwingen het overschot van hun bijgevoegde rekeningen te voldoen, zodat de kerken konden worden gerepareerd. In 1704 probeerde Paulus Peregrinus, predikant te Ingen, onder de belasting op de bezaaide morgen uit te komen, maar hij viel door de mand. Of beter gezegd: hij viel tijdens het vruchten plukken van de ladder regelrecht in een sloot met eendenkroos.
  Interessant zijn zeker de zaken rond de uitoefening van de jurisdictie binnen de hoge heerlijkheid Lienden en de dagelijkse heerlijkheden Eck en Maurik. In 1693 ontstonden in Lienden problemen met de vervangende rechter en schout Gerard van Zwol, die meende niets te maken te hebben met het Ambt Nederbetuwe. En de dagelijkse heren van Eck en Maurik waren rond 1700 van oordeel dat zij heel veel rechtsmacht bezaten, alhoewel meer dan 100 jaar daarvoor een dergelijk geschil had gespeeld en de toenmalige heren die zaak tegen de ambtman van Nederbetuwe hadden verloren.
  Deze transcriptie is voorzien van een naamregister en verduidelijkende voetnoten.
  
  A. Spies (1963) heeft zich onder meer bekwaamd op het gebied van de paleografie en is al decennia bezig met historisch onderzoek, bijzonder binnen het Hertogdom van Gelre. Hij is mede-auteur van “Heerlijkheid IJzendoorn” (Historische Reeks Rivierenland RAR Tiel, 2013) en mede-transcribent van de kerkelijke archieven van de Hervormde gemeenten te Lienden, Kesteren, Echteld en Hien en Dodewaard, alsmede van diverse protocollen, signaten en dijkcedullen binnen het Ambt Nederbetuwe. Daarnaast doet hij militair-historisch onderzoek, waaronder de gebeurtenissen in en rond Nederlands-Indië. Zijn laatste boek “Het Korps Vaartuigendienst, een varend leger in Nederlands-Indië” is verschenen in 2020.
• Productinformatie
  Binding : Paperback
  Distributievorm : Boek (print, druk)
  Formaat : 170mm x 240mm
  Aantal pagina's : 225
  Uitgeverij : A. Spies Publishing
  ISBN : 9789464813586
  Datum publicatie : 08-2023
  
• Inhoudsopgave
  Verzoek van Johan de Leeuw contra de curator van Arent van Hattem over het rechtmatig eigendom van de Broektiend te Ingen, de anno 1661 (pagina 9).
  
  Geschil (beschadigd) van predikant Gerrit Jelis van Zutphen en Aeldert van Luttervelt contra Aert van Wijck over de waarde van een bepaald koorngewas te Echteld, de anno 1669 (pagina 12).
  
  Request van Berendt Ketel aan het Hof van Holland over een betaling door Johan van de Voort, waarbij Maria van Loor dit probeert te voorkomen, allen wonende buiten de Nederbetuwe, de anno 1669 (pagina 14).
  
  Request of deductie van Hendrick Aertsen van Geijtenbeeck voor het Hoogadelijk gericht van Nederbetuwe over door hem geleden schade door de Franse invasie in de jaren 1672-1673 als pachter van de Heeskampse bouwing, toebehorende aan de stad Tiel, met diverse bijlagen en rekeningen, bij welk geschil de magistraat van Tiel is betrokken, de anno 1677 (pagina 17).
  
  Request van predikant en kerkmeesters van Kerk- en Kapel-Avezaath aan ambtman Caerl Vijgh als opperkerkmeester om de afgegane kerkmeesters te dwingen het overschot van hun bijgevoegde rekeningen te voldoen, zodat de kerken kunnen worden gerepareerd, de anno 1679 (pagina 30).
  
  Request van Joachim Foijert, burgermeester van Tiel, aan de Gedeputeerde Staten van het Kwartier van Nijmegen tot betaling van rente over een kapitaal van 3850 gulden uitgezet ten laste van de provincie Gelderland, dat door de ontvanger Lith de Jeude werd geweigerd, met drie niet ondertekende kwitanties, de annis 1679-1681 (pagina 39).
  
  Bericht van Willemina van Estvelt weduwe Brandt aan de ambtman van Nederbetuwe contra een panding door Marten van Hove, rentmeester van de Vorst van Waldeck, gedaan rond goederen van Jan van Meerten, met bijlagen, de annis 1684-1685 (pagina 41).
  
  Gedeelte (beschadigd) van een proces tussen Huijbarta Goossens, weduwe van Herman van Leeuwen, en de erfgenamen van Hendrick van Heusden over achterstallige betaling en annexatie van raapzaad, de annis 1683-1688 (pagina 47).
  
  Request van Johan Goris aan de ambtman van Nederbetuwe om in het bezit te worden gesteld van Huize Den Esch te Hien en Dodewaard dat een jaar geleden door hem is gekocht en ten onrechte wordt bewoond door Marten Coolwagen en diens vrouw, die weigeren te vertrekken, de anno 1688 (pagina 52).
  
  Request (beschadigd) van Johan van Hattum, weduwnaar van Geertruijt Heuff, aan de ambtman contra Henrick Wijckersloot, man van Sophia Heuff, over de door zijn vrouw nagelaten erfenis, met verdediging door Wijckersloot, de anno 1691 (pagina 59).
  
  Stukken over de problemen rond borgstellingen tussen de erfgenamen van Caerl Vijgh en Arnt Johan Vijgh, waarbij ook Lucas Wilhelm van Essen, landdrost van Veluwe, als partij bij betrokken is, de annis 1691-1692 (pagina 66).
  
  Stukken over het geschil tussen ontvanger Johan Albert van Axel en de erfgenamen van rentmeester Jan Jansen over de definitieve afrekening van de verponding onder Kesteren, Opheusden, Hien en Dodewaard, met bijlagen, de annis 1687-1693 (pagina 78).
  
  Antwoord en bericht van Gerard van Zwoll, plaatsvervangend richter en drost van Lienden, contra de aanklacht van de ambtman van Nederbetuwe over het slaan van Bart Hermsen, met als hoofreden dat Lienden een eigen jurisdictie heeft, de annis 1693-1695 (pagina 92).
  
  Processtukken (beschadigd) van een zaak tussen Petronella Jordaens, weduwe van rentmeester Hendrick Leijdecker, contra Henrick Dircksen van Dodeweert, over een verwin op goederen te Dodewaard en Herveld, met bijlagen en sententie de dato 23-06-1696, de annis 1694-1696 (pagina 108).
  
  Stukken over een geschil tussen Adam en Albert van Delen als dagelijkse heren van Eck en Maurick contra de ambtman en het gericht van Nederbetuwe over het recht op en de uitoefening van de jurisdictie, de anno 1700 (pagina 125).
  
  Deductie van Joachim Hendrick van Massouw, man van Elisabeth de Cocq van Delwijnen, over het voldoen van gevestigde capitalen uit de erfgoederen die de ontvanger van de ambtslasten Johan de Cocq van Delwijnen naar bijgevoegd magescheid in 1695 heeft gekregen, de anno 1701 (pagina 134).
  
  Gedeelte uit een rechtsgeschil tussen Jacob van Utrecht en Johan van Suchtelen, waarbij de laatste op Topsweerd woont, maar die zich voor de betaling van zijn schulden verschuilt achter Hendrick Willekes, met bijlagen, de anno 1701 (pagina 139).
  
  Request van Claas Cornelissen, weduwnaar van Adriana de Graauw, om bouw- en weiland onder Opheusden als onderpand te mogen gebruiken om een schuld van 2000 gulden te kunnen betalen, de anno circa 1702 (pagina 154).
  
  Request van Henrick Tielmans van Mierlo contra Jan van Buren, waarbij gevoegd de weduwe van de ontvanger-generaal Hendrick van Lith de Jeude over de achterstand in de betaling van de ontvangsten van de lands- en kwartiersmiddelen en daartoe de beslaglegging op de goederen van Jan van Buren etc., diverse processtukken met bijlagen, de annis 1702-1703 (pagina 155).
  
  Stukken rakende een geschil tussen Jacob Driessen op Heijden en Rutger Teunissen over de vraag of bouwland en boomgaard onder Welij voor halfteelt is verpacht aan Rutger of aan Cornelis Willemsen van Gent, de anno 1703 (pagina 180).
  
  Klacht van Godart van Wijck en Bart Hermans pachters van de bezaaide mergengelden contra dominus Paulus Peregrinus over het niet voldoen aan de aangifte van zijn bezaaide mergen, met verweer en bijlagen, de anno 1704 (pagina 187).
  
  Stukken uit een proces inclusief de sententie tussen de ontvanger-generaal Mattheus Cock en Samuel Jacobsen te Rijswijk, die zich als borg voor de landsmiddelen had gesteld voor Joost van Cooten, de annis 1703-1704 (pagina 194).
  
  Naamregister (pagina 216).
• Reviews (0 uit 0 reviews)
  Wil je meer weten over hoe reviews worden verzameld? Lees onze uitleg hier.