Fragment

... Antonia. Als dat waar zou zijn, dan is er in Holland geen verschil tussen de vorst en de bedelaar.
- Lucinda. Ik zal je zeggen hoe dat er niet bestaat. De gewone mensen in Holland, ook al hebben ze groot ontzag voor hun magistraten, hebben, tenzij dezen hen kennen, er nauwelijks enige eerbied voor, behalve bij de uitvoering van hun ambt, wanneer zij voor hen staan en wel moeten.
De opvatting die zij van vrijheid hebben maakt hen zo trots, dat de gewone man zichzelf even goed vindt als de besten in het land. Omdat hij weet dat allen aan dezelfde wetten onderworpen zijn, verfoeit hij het natuurlijk enige hulde te bewijzen aan mensen die door hun geboorte geen prerogatief over hem hebben.
- Antonia. En maakt dat hen niet erg vrijpostig?
- Lucinda. Onuitstaanbaar. Frankrijk is het omgekeerde van Holland. De mensen van de laagste rang zijn daar even kwispelstaartende slaven voor de hoogste rang als zij voor deze rang ongemanierde bruten zijn.
Wij zitten tussen beide in, en onze hoge adel, hoewel ze niet zo beschaafd zijn, zijn ze toch minder ruw dan de ander.
Een kruier die hier een last draagt, schreeuwt: ‘Let op!’. Als hij een gentleman ziet zal hij misschien zeggen: ‘Met uw permissie, Sir’.
Maar in Holland zal een kerel erg vaak zonder een waarschuwing te geven een kruiwagen tegen je benen rollen en daarna op je schelden, omdat je niet uit de weg bent gegaan.
In Frankrijk zijn de plattelanders erg voorkomend en ook onderworpen aan lage adel. Zij zetten vaak al een poos voordat je bij ze komt hun hoed af en blijven in een grote mate van nederigheid uit jouw weg, totdat je voorbij bent gegaan.
Maar de Hollandse boeren, die zichzelf waarderen naar wat zij sparen door gierig te zijn, hebben een haat en weerzin tegen alles wat beschaafder lijkt te zijn dan zijzelf."

... Antonia. Als je in andere landen was, zou je misschien een reden kunnen hebben om te klagen. Maar vrouwen in Engeland worden zeer respectvol en ook vriendelijk behandeld.
- Lucinda. Het is dat respect en die vriendelijkheid die ik haat, wanneer het alleen maar bestaat in uiterlijk vertoon. In Holland zitten vrouwen in hun kantoor en doen zaken, of zijn op zijn minst op de hoogte van alles wat hun man doet. Maar een schavuit hier zegt dan: nee, my dear, die boterdozen weten niet hoe ze dames moeten behandelen. Mannen moeten alleen maar bedenken hoe zij hun plezier kunnen geven. Met deze woorden stuurt hij haar naar de schouwburg. Als ze thuiskomt, is er bij haar man executoriaal beslag gelegd. Alles wat ze ter wereld hebben is weg. Ze rukken zelfs de ringen van de vingers van de dame, die een uur geleden nog zo gerespecteerd werd. Is dit niet genoeg om een vrouw gek te maken?
- Antonia. Maar zeg me, als een man voornaam is in de wereld en eer ontvangt, heeft de vrouw daaraan geen deel en wordt zij niet dienovereenkomstig geacht?
- Lucinda. Dat geldt ook voor de bedienden. De hele familie gaat het gewoonlijk beter door de grandeur van de baas. Ik heb soms gedacht dat zelfs de paarden vrolijker hebben gelopen wanneer ik ze de koets van een gunsteling heb zien trekken. Maar ik heb er geen zin in je nu een honderdste deel te vertellen van wat ik je op dit punt moet zeggen. Ik zal je één ding laten zien, die er misschien voor zorgt dat je van de vrouwelijke sekse gaat houden. Kijk, alsjeblieft, wat voor fraaie gedachten ze over ons hebben en hoe zij onze onstandvastigheid afleiden van Eva onze moeder...

Meer informatie op www.bernard-mandeville.nl. ×