Fragment
Pagina 57: Narcisten zitten op hun troon, delen de lakens uit en voelen zich almachtig. Ze verzamelen mensen om zich heen die zich aan hen vastklampen om als gebruiksvoorwerp en publiek en daarmee als verlengstuk te dienen. Borderliners klampen zichzelf vast aan anderen, maar ook zij blijven zelf het middelpunt omdat de ander hun behoeften dient te vervullen. De ander is daarbij méér dan een verlengstuk en vormt een groot deel van de identiteit van de borderliner. Op deze manier zijn beiden afhankelijk van anderen op wie ze een (te) groot beroep doen, maar die ze tegelijkertijd wantrouwen. Dit resulteert in de narcistische paradox 'Ik heb je niet nodig, maar ik kan niet zonder je' en de borderlineparadox 'Ik haat je, verlaat me niet'.
Zowel narcisten als borderliners hebben een laag zelfbeeld. Bij narcisten is dit vrijwel onzichtbaar, omdat zij heilig geloven in een grandioos ideaalbeeld van zichzelf en relatief stabiel zijn. De instabiele borderliners slagen hier niet zo goed in. Narcisten 'weten' wie ze zijn en pronken hiermee bij anderen; borderliners weten niet wie ze zijn en zoeken zichzelf bij anderen.
Beiden willen continu gezien en gevoed worden en de enige persoon binnen jouw gezichtsveld zijn. Zonder aandacht zijn ze nergens en 'bestaan' ze niet, waarbij de narcist meer naar bewondering verlangt en de borderliner meer naar liefde en zorg. De liefde die narcisten voor hun grandioze Zelf voelen, is de liefde die borderliners van anderen willen krijgen. Narcisten verdienen aandacht omdat ze grandioos zijn, borderliners hebben aandacht nodig. Het is zelfverheerlijking versus overleven: voor de narcist is aandacht vooral een beloning, voor de borderliner is het een eerste levensbehoefte.
Pagina 85: Toen ik later wel eens een serieus gesprek probeerde aan te gaan over onze relatieproblemen, begon hij te lachen:
'Nee hoor, wij hebben geen relatie, hoor.' In het begin doen ze allerlei lieve dingen voor je die ze daarna nog slechts sporadisch zullen doen. De verschillende idealisatiefasen gedurende de relatie blijven zeer intens, maar de allereerste, die in het teken staat van verovering, is het heftigst en meest overdreven: hierin is werkelijk alles te mooi om waar te zijn.
In de latere fasen hoeven ze steeds minder hun best te doen, omdat je inmiddels zo zwak geworden bent dat je sneller toegeeft aan hun eisen en verlangens en er minder voor nodig is om jou zover te krijgen. Een beetje slijmen boekt al snel resultaat. Wanneer je precies conform hun regels handelt, ben je 'braaf'; sputter je tegen, dan kan de overdreven idealisatie uit de beginperiode soms wel weer even oplaaien, door je te paaien met lieve woordjes en mooie beloften. Als je namelijk vanuit jezelf toegeeft, ben je gemakkelijker beheersbaar en blijven ze zelf buiten schot: jij bent toch degene die toegeeft?
Maar vaker zal een devaluatie volgen met een bijbehorende woede-uitbarsting. De intense liefde slaat om in even intense haat. Je stelt hen ernstig teleur en verdient straf. Je bent de slechtste persoon op aarde, een monster, en eropuit om hen te vernietigen en dat moeten ze voorkomen. Borderliners denken volgens Kreger ongeveer als volgt: sommige mensen zijn goed en aan hen is alles perfect, andere mensen zijn door en door slecht en verdienen het om streng gestraft te worden.
Devaluatiefasen kunnen gedurende de relatie steeds heftiger worden. Ze leren je steeds beter kennen en hebben inmiddels een zwartboek over je opgebouwd dat ze maar al te graag raadplegen op zulke momenten. De devaluaties moeten ook steeds vaker worden ingezet omdat jij na verloop van tijd het niet meer pikt en probeert in opstand te komen. Maar, wan- neer dit omslaat in angst en jij je voortaan nederig opstelt, kunnen er soms weer meer idealisaties plaatsvinden. Devaluatiefasen kunnen ook intreden wanneer je té lief bent.
Pagina 144: Je bent je eigen vijand geworden en bent succesvol uitgespeeld tegen jezelf; jouw 'gestoorde' Zelf, want zij lijken zo normaal en kalm in vergelijking met jou. Jij met je talloze huilbuien, wanhoop en 'hallucinaties'. Je overtuigt jezelf ervan dat het niet klopt zoals jij het gezien of gehoord hebt. Je corrigeert jezelf en wordt boos op jezelf wanneer je weer iets verkeerds doet. Je maant jezelf normaal te doen omdat jij op deze manier hun leven verpest (niet wetende dat het precies omgekeerd is!) terwijl zij juist zo 'goed' voor jou zijn.
Je begint jezelf te saboteren en gelooft dat je het allemaal verdient; de zelfhaat groeit en groeit. Er ontstaat geestelijke turbulentie: je voelt je hoofd voller en voller worden alsof het op ontploffen staat. Je staat op scherp, al zodra je 's morgens wakker wordt. Overal in je lichaam voel je spanning en onrust alsof je door elkaar geschud bent (dat ben je mentaal ook). De situatie vreet zoveel energie dat je mentaal uitgemergeld bent. Je weet niet meer wat er in je eigen hoofd omgaat: je weet niets nog zeker en kunt nauwelijks nog functioneren.
Je trekt je nog verder terug en dichter naar de ander toe, die regelmatig geen gehoor meer geeft en zo ben je overgeleverd aan... niemand. Niet eens meer aan jezelf, omdat jouw Zelf verdwenen is. Je vindt hetgeen wat er nog van je over is zó waardeloos dat je jezelf geen geluk of zorg meer gunt of zelfs het leven niet meer gunt. Dus waarom zou je jezelf nog willen redden uit deze relatie? Dit afschuwelijke gevoel kan soms leiden tot het niet meer willen leven. Meestal blijft dit alleen bij gedachten die echter wel ongelofelijk kwellend kunnen zijn. Je bent nu volledig kapotgemaakt: de psychische moord is voltooid.
Pagina 192: De borderlinemoeder denkt het recht te hebben om niet alleen de primaire, maar ook enige focus van het kind te zijn. Zij focust volledig op het kind en negeert haar overbodig geworden partner bij wie ze zelfs naar fouten zoekt om dit te rechtvaardigen. De Amerikaanse psycholoog Daniel A. Bochner vertelt:
“Als een borderliner een baby krijgt, krijgt ze precies wat ze denkt nodig te hebben. Waar een echte samensmelting met een andere volwassene en tegelijkertijd de controle hierover houden bijna onmogelijk lijkt, is dit precies wat de borderliner met een baby wel bereikt.” Een man vertelt over zijn ex-vriendin met borderline:
“Ik herinner me dat ze tegen me zei: 'Toen jouw kinderen werden geboren, kreeg jij ook dat gevoel dat je nu geen andere mensen in de wereld meer nodig hebt omdat je ze gewoon zelf kunt maken?'” Volgens Lobel zien borderlinemoeders het kind voor altijd aan hen verplicht door het ritueel van de geboorte.
“Ze voelen zich gerechtigd om onbeperkte ondersteuning van hun kind te eisen. Hun afhankelijkheid is zo groot dat het kind altijd tekortschiet. De moeder voelt zich dan vaak het slachtoffer en spreekt kwaad over het kind.” Het wrange is dat het kind juist keihard zijn best doet en verre van egoïstisch is, daar hij zichzelf volledig wegcijfert en in alles rekening met de ouder houdt. De ouder ziet dat heel anders en straft het kind voor zijn ongehoorzaamheid. De 'misdaad' van het kind wordt uitvergroot tot een 'misdrijf' waarop de ouder met volledige wreedheid zal reageren alsof het kind zelf een wrede aanval gedaan zou hebben.
De rollen zijn nu omgedraaid: de ouder is het slachtoffer en het kind de dader. Het kind zal nu medelijden krijgen met de ouder en raakt er nog meer ondergeschikt aan. Omdat de ouder de eigen fouten nooit zal toegeven maar wel projecteren, zal het kind automatisch de fout bij zichzelf leggen. Misschien verdiende hij de straf wel gewoon; zich realiseren dat zijn ouder hem zomaar vanuit het niets straft, is te angstaanjagend. Hiermee hoopt hij ook zijn situatie te verbeteren, want als het aan hém ligt, kan hij tenminste proberen om het te veranderen; dit heet ook wel 'valse hoop' ontwikkelen.
Pagina 200: Narcistische ouders gaat het vooral om zelfverheerlijking en voordeel. Zij vinden hun kinderen speciaal omdat ze zelf speciaal zijn en omdat het hún kinderen zijn. Het kind gebruiken ze om hun eigen doelen te bereiken en om ermee te pronken ter verfraaiing van hun imago. Het kind wordt een 'product' met hun 'merknaam' erop.
“Als narcistische ouder voel je je goed en zie je er goed uit dankzij het succes van je kind. Zoals een narcist een echtgenoot als trofee kan hebben, kun je ook een kind als trofee hebben”, zegt W. Keith Campbell, een Amerikaanse hoogleraar psychologie.
Narcistische ouders zijn nogal gefocust op uiterlijkheden en prestaties en willen over hun kinderen kunnen opscheppen. Kinderen die in hun ogen te lage schoolresultaten behalen, omgaan met kinderen uit een 'armer' milieu of een andere kledingstijl of carrière kiezen, vormen een bron van schaamte, en laat dat nu net hetgeen zijn wat narcisten angstvallig proberen te vermijden. Zo'n kind beschadigt het imago van zijn ouders en wordt razendsnel 'weggepoetst' uit hun smetteloze leventje.
Mijn moeder toog boos naar school toen in groep acht het resultaat van mijn Cito-toets 'te laag' uitviel; havo in plaats van het door haar gewenste vwo. Ik weet niet meer hoe dat afliep en of ze mij of de school (of allebei) de schuld gaf. Het werd mij in ieder geval duidelijk dat ik niet goed genoeg was en ernstig gefaald had. Later, toen ik in eerste instantie zakte voor mijn eindexamen op de havo, mocht ik dat niet aan mijn oma vertellen.
'Je weet hoe ze zal reageren, dan heeft ze weer commentaar.' Ik denk dat ze vooral bang was dat mijn 'falen' háár aangerekend werd.
Mijn vriend van toen, met wie ik later zou gaan samenwonen (niet mijn narcistische ex), mocht ik trouwens om precies dezelfde reden niet aan mijn oma voorstellen. Was hij, om welke reden dan ook, soms te min? Daarom willen narcistische ouders zo graag dat je het goed ('goed' volgens hun boekje) doet. Ze tonen zich soms wel trots op je, maar zijn in werkelijkheid vooral trots op zichzelf omdat
zij kennelijk goed werk hebben verricht, anders was je nooit zover gekomen.
×