Fragment

Hoezo, het laatste zelfhulpboek?

Zelfhulpboeken hebben altijd een enorme aantrekkingskracht op me uitgeoefend. Ze bevatten een belofte die ik onweerstaanbaar vond. ‘Ik ga je honger stillen, Eline’, fluisterden hun kaften me toe. ‘Ik ga jou de kennis aanreiken die je nodig hebt om altijd de heldere, zelfverzekerde, effectieve versie van jezelf te zijn!’

En dus verslond ik het ene boek na het andere. Je kon me gerust een persoonlijke-ontwikkelingsjunkie noemen. Ik las alles wat los en vast zat. Managementbestsellers, populair-wetenschappelijke literatuur, New Age, op oosterse filosofie geïnspireerde verhalen, boeken over typologieën, noem maar op. Als het maar nieuw licht wierp op een prangende vraag waar ik mee zat:

Hoe kan het dat je soms de ontspannen, effectieve versie van jezelf bent, en soms juist de onhandige, gespannen versie?

Ik wilde begrijpen waarom mensen zo grillig zijn. En dan eigenlijk vooral waarom ik zulk tegenstrijdig gedrag vertoonde. Het leek wel alsof er twee versies van mijzelf bestonden:

• Versie A die handelde vanuit een natuurlijk zelfvertrouwen
• Versie B die handelde vanuit angst, gevoelens van onzekerheid en tunnelvisie

Die onzekere versie stak vooral de kop op als in het middelpunt van de belangstelling stond. Ik voelde me niet minderwaardig, maar toch had ik ineens last van spanning als alle ogen op me gericht waren. Ik hield van mensen en was sociaal vaardig. Toch lukte het me niet altijd om op een vanzelfsprekende manier contact te maken. Soms verkrampte ik opeens in situaties waarin ik mezelf moest laten zien.

Ik wilde snappen waar deze spanning vandaan kwam. Dus ging ik op zoek naar verklaringen. Die vond ik in mijn introverte en gevoelige aanleg. In ervaringen uit het verleden. In belemmerende overtuigingen en ingesleten gedragspatronen. Die verklaringen gaven houvast. Nu ik begreep waar mijn angst voor zichtbaar zijn vandaan kwam, kon ik hem aanpakken. Als ik maar hard genoeg mijn best zou doen, zou versie A versie B er wel onder krijgen. En dan zou ik altijd die fijne A-versie zijn!

De belofte van controle
Dat was voor mij de verlokkende belofte van zelfhulpboeken. Die helpen je niet alleen aan verklaringen en verbanden, maar ook aan tips en tools. En daar kun je wat mee. Als je een verband hebt gevonden, dan heb je de oorzaak van je probleem te pakken. Daar kun je dan vervolgens een oplossing voor zoeken. Een oplossing waar je dan weer een actie aan kunt verbinden. Dat geeft een gevoel van controle en oh, wat vinden we dat fijn!

En zo was ik dus altijd op zoek naar het volgende inzicht of model dat me verder zou brengen. In die zoektocht kwam ik allerlei bruikbare inzichten en technieken tegen. Ik had plezier in het leren en ontdekken en het leverde me ook iedere keer wat op. Mijn inzichten deelde ik als coach en trainer met anderen, die daar ook weer van leerden. Ik schreef zelfs mijn eigen zelfhulpboek: Succesvol solliciteren voor introverte mensen!

Ik had steeds minder last van die rare verkramping. Voelde me steeds vaker vrij in situaties waarin de aandacht op me gericht was. Toch bleven er momenten waarop ik wel last had van spanning. Dat vond ik behoorlijk teleurstellend. Ik had toch al zo veel vooruitgang geboekt! Ik had toch al zo gegraven in mijn persoonlijke psychologie en in mijn gedachtenpatronen! Ik had toch al zo veel geoefend met ander gedrag! Wat ik geleerd had, werkte aanvankelijk toch! Waarom nu dan opeens niet meer? En dan zette ik de knop weer om en ging op zoek naar een nieuwe invalshoek. Moedig voorwaarts, op jacht naar het volgende inzicht…

Zo bleef ik achter mezelf aanlopen. Hoe boeiend en behulpzaam ook, mijn zoektocht bracht een bepaalde rusteloosheid met zich mee. Een gevoel van nog niet zijn waar je wilt zijn. Ik slaagde er nooit in om die Versie A vast te houden, waar ik zo naar verlangde. Ik dacht dat ik daarvoor nog dieper in mijn persoonlijke psychologie moest duiken. Dat ik mijn gedachten moest leren controleren of ombuigen. Mijn ingesleten patronen doorbreken. Mijn emoties uitpluizen. Mijn omstandigheden naar mijn hand zetten. Dat alles om mijn potentieel te benutten en zo uiteindelijk de beste versie van mijzelf te worden… Het hielp allemaal, maar ik bereikte nooit het eindpunt en mijn zoektocht hield nooit op.

Tot ik stuitte ik op een radicaal nieuwe manier van kijken in de psychologie. Deze manier van kijken wordt aangeduid met de ‘drie principes’ of het ‘inside-outparadigma’. De ontdekking van dit paradigma betekende het einde van mijn zoektocht.

The search is over. ×